Koszty związane z podwoziem stanowią znaczną część całkowitych kosztów operacyjnych pojazdów gąsienicowych, stanowiąc nawet 50% całkowitych kosztów konserwacji w całym okresie eksploatacji maszyny. Dzieje się tak, ponieważ podwozie jest narażone na duże obciążenia i czynniki zewnętrzne podczas użytkowania, które z czasem zużywają elementy. Podwozie o niskiej wydajności nie tylko zmniejsza wydajność pojazdu, ale także stwarza ryzyko uszkodzenia innych komponentów, znacznie obniżając produktywność i zwiększając koszty. Podobnie jak wszystkie inne istotne elementy, podwozie wymaga odpowiedniej opieki i dobrych praktyk, aby przedłużyć jego żywotność, spowolnić zużycie i znacznie zmniejszyć koszty konserwacji.
JAK ROZPOZNAĆ ZUŻYCIE PODWOZIA?
Jak można zdefiniować zużycie i jakie są główne czynniki na nie wpływające? Istnieje wiele definicji tego zjawiska. Amerykańskie Towarzystwo Badań i Materiałów (ASTM) definiuje zużycie jako mechaniczną utratę materiału, która występuje w wyniku kontaktu między dwiema powierzchniami. Ogólnie i tytułem przykładu możemy mówić o:
- Zużycie adhezyjne, wynikające z interakcji chropowatości między dwiema powierzchniami styku, które generują znaczną siłę adhezyjną, która ostatecznie prowadzi do miejscowego zgrzania chropowatości i ostatecznego pęknięcia i uwolnienia małych cząstek.
- Zużycie ścierne, które występuje, gdy zewnętrzne cząstki lub szorstka twarda powierzchnia ślizgają się po stosunkowo miękkiej powierzchni.
- Zużycie zmęczeniowe jest wynikiem tworzenia się pęknięć i pustek w stałych powierzchniach stykowych, wzmocnionych przez ciągłe zmienne obciążenie.
- Fretting jest spowodowany ciągłym cyklicznym tarciem o niewielkiej amplitudzie między dwiema powierzchniami.
- Zużycie erozyjne jest spowodowane szybkim przepływem cząstek lub płynów po powierzchniach.
- Korozja i zużycie oksydacyjne występują jako połączony efekt działania chemicznego i mechanicznego.
ZAPAMIĘTAJ!
Unikanie nadmiernej prędkości podczas pracy maszyn gąsienicowych znacząco zmniejsza zużycie podwozia i obniża koszty konserwacji.
Zużycie podwozia spowodowane jest głównie przez pierwsze dwa na liście i może je pogorszyć jeszcze trzy inne główne czynniki, którymi na szczęście jesteśmy w stanie zarządzać i kontrolować. To są:
- Złe nawyki podczas korzystania z maszyny, a w szczególności nadmierna prędkość
- Ładowanie
- Obecność zewnętrznych materiałów ściernych
W artykule przeanalizujemy pierwszy czynnik, czyli złe nawyki operatorów podczas korzystania z maszyn gąsienicowych, w szczególności w odniesieniu do prędkości, mimo że obciążenie odgrywa równie istotną rolę w tych nawykach.
7 TYPOWYCH BŁĘDÓW, KTÓRYCH NALEŻY UNIKAĆ PODCZAS KORZYSTANIA Z MASZYN GĄSIENICOWYCH W CELU ZMNIEJSZENIA ZUŻYCIA PODWOZIA.
Z biegiem czasu elementy podwozia pojazdów z gąsienicami stalowymi lub gąsienicami gumowymi ulegają zużyciu. Istnieją jednak sposoby na ograniczenie tego nieuniknionego procesu, w tym odpowiednie codzienne zarządzanie maszyną i podwoziem. Doskonalenie technik operacyjnych umożliwia wyeliminowanie złych nawyków, które powodują awarie, dodatkowe koszty i niższą produktywność. Poniżej znajduje się 7 najczęstszych błędów w użytkowaniu maszyn gąsienicowych w celu skorygowania pracy podwozia o dłuższym wydłużeniu poprzez spowolnienie procesu zużycia, który jednak pozostaje nieunikniony.
1. Wysokie prędkości podczas jazdy do przodu i do tyłu
Czasami korzystna jest praca z dużą prędkością, ale ten zwyczaj przyspiesza zużycie podwozia i jego poszczególnych elementów, takich jak łączniki, tuleje, rolki oraz koło napędowe i koła napinające. Ogólnie rzecz biorąc, praca pod pełnym obciążeniem przy zachowaniu niskiej prędkości jest lepsza niż praca z połową obciążenia przy większej prędkości. Nawet jeśli nie wydaje się to oczywiste, pierwsze podejście umożliwia szybsze wykonanie pracy, oszczędza paliwo i zapobiega przedwczesnemu zużyciu podwozia. Jazda do tyłu może być również niebezpieczna zarówno przy dużych, jak i niskich prędkościach. Jazda do tyłu przyspiesza zużycie tulei i kół napędowych, dlatego zaleca się cofanie tylko wtedy, gdy jest to naprawdę konieczne, na krótkich dystansach i nigdy nie przyspieszać nadmiernie.
2. Niepotrzebne ruchy
Niektórzy operatorzy mają tendencję do korzystania z pojazdów gąsienicowych poza obszarem pracy, na przykład podczas przerwy obiadowej. Przyspiesza to zużycie podwozia kosztem produktywności, a jednocześnie powoduje marnowanie paliwa. W przypadku ruchów niezwiązanych z pracą dobrą praktyką jest stosowanie innych, bardziej odpowiednich form transportu.
3. Ostre sterowanie
Obracanie pojazdu gąsienicowego przeciwbieżnie przyspiesza zużycie elementów podwozia, generując jednocześnie duże obciążenia nieprodukcyjne, które jeszcze bardziej pogarszają to zjawisko. Zaleca się unikanie tej techniki, chyba że wymagają tego warunki pracy: zwykle ostre manewry kierownicą prawie nigdy nie są konieczne. Najlepszą metodą obracania jest stopniowe obracanie maszyny podczas ruchu do przodu lub do tyłu. Stopniowe skręty są łatwiejsze do wykonania, zmniejszają maksymalne obciążenia i zużycie podwozia do minimum, jednocześnie ograniczając potencjalne uszkodzenia spowodowane awarią odnośnych części.
UWAGA!
Ostre sterowanie pojazdem gąsienicowym przyspiesza zużycie podwozia i może prowadzić do poważnych uszkodzeń.
4. Zawsze obracając się w tę samą stronę
Zużycie pojazdu jest nieuniknione wcześniej czy później, ale zwracanie uwagi na sposób obracania maszyny może je wyrównać. Jeśli zawsze będziesz skręcać w tym samym kierunku, elementy podwozia po jednej stronie zużyją się wcześniej niż elementy po drugiej stronie: na przykład częstsze obracanie w lewo spowoduje zużycie prawej strony jako pierwszej. W miarę możliwości maszynę należy ustawić tak, aby od czasu do czasu mogła obracać się w różnych kierunkach. To typowe błędy przy korzystaniu z spycharek.
5. Nieprawidłowe użycie pługa spycharki.
Aby skutecznie poruszać spychaczem pod pełnym obciążeniem, ważne jest, aby podczas jazdy zwracać uwagę na położenie przedniego lemiesza. Jeśli pozostanie zbyt stromo nachylony w kierunku podłoża, będzie kontynuował spychanie, nawet jeśli nie jest to już konieczne. Nieprawidłowe ustawienie ostrza utrudnia posuwanie się maszyny, zużywając dużo energii przy ograniczonym efekcie i generując nadmierne obciążenie, co grozi uszkodzeniem również lemiesza. Jednocześnie podwozie ulega poślizgowi, co powoduje zużycie bez odpowiedniego wzrostu produktywności, niszcząc z czasem części składowe. Najskuteczniejszą metodą jest kopanie tylko do pełnego obciążenia przedniego lemiesza, a następnie podnoszenie go względem ziemi, aby maszyna mogła łatwiej pracować.
6. Niewłaściwy kąt zrywaka
Poślizg występuje również podczas zgrywania. Kiedy zrywak zaczyna penetrować glebę, tył maszyny unosi się, powodując brak równowagi. Utrzymywanie tego nachylenia jest złym nawykiem polegającym na wywieraniu nadmiernej siły na elementy z przodu pojazdu, w tym na przednią część podwozia. Po przebiciu się gruntu konieczne jest ustawienie zrywaka pod kątem w pozycji roboczej, tak aby ciężar był bardziej równomiernie rozłożony, co pozwoli maszynie na prawidłowe posuwanie się i wydłuży żywotność podwozia.
Typowy błąd podczas używania koparek
7. Posuwać się w kierunku koła napędowego
Prawidłową jazdą maszyną do przodu jest umieszczenie koła napędowego podwozia zawsze z tyłu. Należy unikać jazdy koparką z kabiną obróconą w stronę końca koła napędowego. Koparka jest w stanie posuwać się w tym niewłaściwym położeniu jazdy, ale podwozie efektywnie obraca się do tyłu, niepotrzebnie przeciążając jego elementy. Jazda do tyłu powinna być jak najbardziej ograniczona, ponieważ przyspiesza zużycie podwozia, generując wyższe koszty utrzymania.
W następnym artykule omówimy szczegółowo pozostałe dwa czynniki, obciążenie i obecność zewnętrznych substancji ściernych, które jeszcze bardziej bezpośrednio wpływają na zużycie podwozia.
TYPY ZUŻYCIA PODWOZIA I BŁĘDY OBSŁUGI WPŁYWAJĄCE NA ZUŻYCIE
| Typ zużycia | Opis | Błędy obsługi |
|---|---|---|
| Zużycie adhezyjne | Wynikające z interakcji chropowatości między powierzchniami, prowadzące do pęknięć i uwolnienia cząstek. | Nadmierna prędkość, ostre sterowanie. |
| Zużycie ścierne | Występuje, gdy twarda powierzchnia ślizga się po miękkiej. | Złe nawyki operatorów, niepotrzebne ruchy. |
| Zużycie zmęczeniowe | Tworzenie pęknięć i pustek w powierzchniach stykowych pod wpływem zmiennego obciążenia. | Obciążenie, złe techniki operacyjne. |
| Fretting | Cykliczne tarcie o niewielkiej amplitudzie między powierzchniami. | Nieodpowiednie ustawienie zrywaka. |
| Zużycie erozyjne | Spowodowane szybkim przepływem cząstek lub płynów po powierzchniach. | Niewłaściwe użycie pługa spycharki. |
| Korozja i zużycie oksydacyjne | Połączony efekt działania chemicznego i mechanicznego. | Złe nawyki konserwacyjne. |
